ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cymgopogon winterianus Jowitt

วงศ์ :   Gramineae

ชื่อสามัญ :  Citronella Grass 

ชื่ออื่น :   จะไคมะขูด ตะไครมะขูด  ตะไคร้แดง ตะไคร้แดง จะไคมะขูด ตะไครมะขูด คาหอม ไคร จะไคร เซิดเกรย ตะไคร้ ห่อวอตะโป่ หัวสิงโต เหละเกรย Lapine,

ลักษณะพืช

พืชล้มลุก อายุหลายปี มีเหง้า ลำต้นตั้งตรง สูง 2 เมตร ออกเป็นกอ ใบเกลี้ยง รูปยาวแคบ กว้าง 5-20 มม. ยาวได้ถึง 1 เมตร มีกลิ่นหอมตรงรอยต่อระหว่างใบกับกาบ มีแผ่นรูปไข่ปลายตัดยื่นออก มา ยาวประมาณ 2 มม. มีขนกาบหุ้มติดทน กาบล่างสุดเกยซ้อนกัน เมื่อแห้งจะม้วนขึ้นดอกออกเป็นช่อขนาดใหญ่ยาวได้ถึง 80 ซม. มีใบประดับ ลักษณะคล้ายกาบ ยาวประมาณ 25 มม. รองรับอยู่ ช่อดอกแยกเป็นหลายแขนงแต่ละแขนงมีช่อย่อย 4-5 ช่อ ผลแห้ง ไม่แตก ตะไคร้หอมมีลักษณะส่วนใหญ่คล้ายกับตะไคร้กอ ต่างกัน ที่กลิ่น ต้นและใบยาวกว่าตะไคร้กอมากแผ่นใบกว้างยาวและนิ่มกว่า เล็กน้อย

การปลูก

ใช้หน่อหรือเหง้าชอบขึ้นในดินร่วนซุย น้ำไม่ขัง ชอบแดดมาก ส่วนที่ใช้เป็นยา ใบและกาบใบ

สรรพคุณ

ยาไทย ต้นแก้ริดสีดวงในปาก (คือปากแตกระแหง เป็นแผลในปาก) สตรีมีครรภ์รับประทาน ทำให้แท้ง บีบรัดมดลูก ขับลมในลำใส้ แก้แน่นตะไคร้หอมได้ถูกนำมาใช้ไล่แมลง อย่างแพร่หลายนานมาแล้ว โดยละลายน้ำมันตะไคร้หอม 7 ส่วน ผสมในแอลกอฮอล์ (70%) 93 ส่วนฉีดพ่นหรือตำใบสดหมักในแอลกอฮอล์ใน อัตราส่วน 1:1 ทาตรงขอบ ประตู ที่ปิดเปิดเสมอ หรือชุบสำลีแขวนเอาไว้หน้าประตูเข้าออกหรือใช้ใบตะไคร้หอม มัดแล้วทุบให้ช้ำวางใว้ตามมุมห้องหรือใต้เตียง

ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์

ใบและกาบใบมีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งมี Geraniol และ Citronellal เป็นส่วนประกอบสำคัญ มีฤทธิ์ในการไล่แมลง

ทำน้ำมันตะไคร้หอมใช้เอง

ทำน้ำมันตะไคร้หอมใช้เอง เริ่มต้นต้องมีหม้อต้มปิดสนิทลักษณะเหมือนถังนึ่งก้อนเห็ดหรือหม้อนึ่งความดัน ในกรณีทำน้อย ๆ ไม่ต้องแยกภาชนะถังต้มกับถังสกัด สามารถต้มน้ำตะไคร้หอม แล้วกลั่นเอาไอน้ำได้เลย จุดสำคัญอยู่ที่ต้องมีท่อให้ไอน้ำที่เป็นไอกลั่นตัวเป็นหยดน้ำ ขณะเย็นตัวลงหาหลอดแก้วใหญ่ ๆ มารองน้ำที่กลั่นได้ เวลาหยดออกมาต้องค่อย ๆ หยดออกมาเหมือนกลั่นสุราหลอดแก้วถ้าเป็นชนิดใสจะเห็นน้ำมันลอยข้างบน เราเอาน้ำชั้นล่างออกเหลือแต่น้ำมัน ถ้ามีน้ำมันปนน้ำให้ไปแช่ช่องแช่แข็ง น้ำจะเป็นน้ำแข็งส่วนน้ำมัน ไม่แข็ง ให้รินใส่ขวดไว้ใช้ทากันยุงได้เลย 1 หยด สามารถป้องกันยุงได้นานกว่า 12 ชั่วโมงครับ